Atmosferin Oluşumu Gezegenimizin etrafını küresel olarak saran gazlardan oluşan tabakaya atmosfer denmektedir. Bu gazlar, yer çekimi sayesinde gezegenin etrafında tutulmaktadır. Dünya'nın ilk soğumaya başladığı, okyanus ve kıtaların yeni yeni şekillenmeye başladığı dönemlerde, şimdiki atmosferden söz etmek mümkün değildir. Katı bir kabuğa benzeyen bir yüzeyle kaplı olan Dünya'nın ilk soğumaya başladığı zamanlarda, yüzeyi hâlâ oldukça sıcaktı. Volkanik Faaliyetler ve İlk Atmosfer Volkanların kabuğu delerek çıkardığı malzemede yoğun şekilde bulunan su buharı vardı. Yeryüzü sıcak olduğu için bu su buharı, su olarak depolanamamakta ve bu nedenle okyanuslar ve denizler oluşamamaktaydı. Ancak bu kızgın buharlar daha da yukarılara taşınarak yerin soğumasına yardımcı olmaktaydı. Yukarı doğru yükselen su buharı nedeniyle yoğun bir sis oluşmaktaydı. İlk Yağmurlar ve Oksijenin Oluşumu Her yer nemle doygun yağmur bulutları ile kaplıydı. Serbest oksijen bulunmamakta ve mevcut oksijenin büyük kısmı uzaya kaçmış durumdaydı. Ancak bir süre sonra yerin yüzeyi soğumaya başladı. Doygun durumda olan nem, yağmur şeklinde yeryüzünün çukur yerlerinde birikmeye başladı. Bu durumda daha da berraklaşan gökyüzünde güneşin morötesi ışınlarının, su buharı üzerindeki parçalayıcı etkisi serbest oksijen ve hidrojenin meydana gelmesine sebep oldu. Ozon Tabakasının Oluşumu Bu sırada okyanuslarda birikmekte olan oksijenler de gaz olarak atmosfere yayılmaktaydı. Hidrojen hafif bir element olduğu için doğrudan uzaya uçmakta, ancak oksijen atomları güneş ışınları nedeniyle ozon meydana getirmekteydi. Bu sayede güneşin zararlı etkilerinden canlıları ve Dünya'yı koruyacak olan bir ozon tabakası oluşmaktaydı. Atmosferin Oluşumu ve Gelişimi Atmosfer oluşurken, yerin etrafını oluşturan ve gezegenle birlikte hareket etmesini sağlayan gaz topluluğunun ilk dönemlerinde, volkanların püskürttüğü gazlar yer almaktaydı. Atmosferi oluşturan gaz topluluğuna zamanla oksijen de katılmıştır. Gaz topluluğunun belli bir süre içinde gelişim göstermesi ile azot %78, oksijen %21, argon %1 ve karbondioksit %0,0383 oranında oluşmuştur. Bunlar haricinde helyum, neon, metan, hidrojen, kripton ve su buharı da bulunmaktadır. Bu gaz topluluğunun gezegenin ilk safhasındaki bileşimi ile şimdiki bileşimi arasında önemli farklar vardır. Özellikle oksijenin bu gaz bileşimine katılması ve atmosferdeki havanın şimdiki duruma gelmesi milyonlarca yıllık bir süreci kapsamaktadır. |
Omay
12 Temmuz 2024 CumaOkyanuslar ve denizler oluşmadan önce, su buharının sadece atmosferde bulunması ve yeryüzünde birikememesi nasıl bir durum yaratıyordu?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 CumaOmay, bu gerçekten ilginç bir soru! Okyanuslar ve denizler oluşmadan önce, su buharının sadece atmosferde bulunması Dünya'nın yüzeyinde oldukça farklı bir çevre yaratmış olmalı. Su buharı atmosferde yoğunlaşarak yağış şeklinde yere düştüğünde toprağın ve kayaların üzerinde birikemiyor, hızla buharlaşıyordu. Bu durum, karasal yüzeyde su kütlelerinin oluşmasına izin vermediği için erken Dünya'nın yüzeyi daha kuru ve sıcak olurdu. Ayrıca, suyun buharlaşma-yoğuşma döngüsü sürekli devam ettiğinden, atmosferdeki nem oranı ve iklim koşulları bugünkünden çok farklı olurdu. Bu süreç, nihayetinde okyanus ve denizlerin oluşmasına yol açan koşulları yaratmış ve gezegenimizin bugünkü haline evrimleşmesini sağlamıştır.